Çağımızın getirdikleriyle beraber diz üstü bilgisayarlarımız yani laptoplar günlük hayatımızın ayrılmaz bire parçası oldu. Birçok alanda kullandığımız laptopların gerektiği zaman onlara güç sağlayan bataryalarının daha uzun süre dayanabilmesi kullanıcılar için önem arz eder.
Pilin doğru kullanımı ve şarjı laptopların pil ömrünü etkiler. Belirli bir zaman sonra laptop bataryalarının ömrü kısalırken kimi zaman çalışmaz duruma da gelebilir. Pilin nasıl kullanıldığının haricinde çalışma ortamında tercih edilen sıcaklık, kullanılan ekran parlaklığı seviyesi ve aynı anda kaç uygulamanın kullanıldığı gibi faktörler pilin performans ve ömrünü direkt olarak etkiler. Uzun ve sağlıklı batarya ömrü için laptopun nasıl şarj edildiği önemlidir. Peki o halde günlük hayatımızda her gün kullandığımız laptop nasıl şarj edilmelidir?
Laptoplarda Kullanılan Piller Çeşitleri
Teknolojinin gelişmeye başladığı ve hayatımıza laptop ve cep telefonlarının ilk girdiği dönemlerde satın aldığımız cihazları kullanmadan önce uzun süre, hatta ilk kullanımdan önce 12 saat şarj edilip kullanması gerektiği söylenirdi. Günümüz cihazları için bu bilgi artık doğru değil, çünkü bu şarj yöntemi Nikel Kadminyum piller için geçerlidir ve artık bu tip piller bulunmazlar. Nikel Kadminyum piller tamamen boşalmadan yeniden şarj edildiğinde pil ömrü kısalır ve bu olaya Memory Effect yani Hafıza Etkisi denir. Günümüz pilleri Hafıza Etkisine sahip değildirler.
Günümüz cihazlarında 2 tip pil kullanılmaktadır.
- Lityum İyon Piller (Lİ-İon)
- Lityum Polimer Piller (Li-Pro)
Bu iki tip pilden kısaca bahsetmek gerekirse, lityum iyon piller anot malzemeler kullanılmış, lityum metali ve susuz elektrolit çözeltisini içeren pillerdir. Lityum iyon piller uzun ömürlüdür, hızlı şarj edilir ve yüksek voltaj sağlarlar.
Boşalmadan şarj edilmesi yüzünden Hafıza Etkisine uğramazlar, hava kirliliğine yol açmazlar ve oldukça hafiftirler. Birçok cep telefonu ve laptopta kullanılmalarının sebebi hızlı şarj edilebilir olmalıdır. Aynı zamanda akıllı pil şarjı ile kullanılırken yüksek yoğunluklu güç kapasitelerini koruyabilirler.
Lityum polimer piller ise kullanımı en yaygın pil çeşididir. Enerji yoğunluğu yüksek diğer pillere göre daha ince ve hafiftirler. Maliyeleri oldukça düşük olan bu piller oldukça avantajlıdır. İstenilen boyut, şekil ve kapasitede tasarlanabilirler. Eşit boyutta bir lityum iyon pilin iki katı güç kapasitesine sahiptir bu sebeple bir çok laptopta tercih edilen pil çeşididir.
Eğer uzun süreli pil sorunu yaşıyorsanız sorunun kaynağı pil içerisinde bulunan kontrol devresi ile alakalı olabilir. Adaptörünüzün arızalı olması, elektriğinizdeki voltaj değişimleri, hatalı adaptör kullanma gibi durumlar bu soruna yol açar. Yalnızca hücre değişimi yaparak bataryanızı eski performansına kavuşturamazsınız, bu gibi durumlarda pil değişimi şarttır.
Pil Tam Olarak Ne Zaman Şarj Edilmelidir?
Pilin tamamen boşalmaması ama az miktara inmiş olması önemlidir. Kısmi boşaltma döngüsüyle pilin kullanılması her zaman daha iyidir ve önerilir. Pil doluluk oranının %20’nin altına inmesi özellikle Lityum iyon piller için zararlı olabilir. Daha uzun ömürlü pil için, bataryanızın doluluğu %20 ila %60 oranı arasındayken tekrar şarj etmeniz önerilir.
Temel Şarj Etme kuralları
Birçok bataryası olan cihaz için geçerli olan şarj etme kuralları laptoplar içinde geçerlidir. Basitçe listelemek gerekirse;
- Pilinizin ömrünü uzatmak için sık sık fişe takıp çıkarmayın.
- Tamamen bitmiş şekilde saklanan pil kullanım dışı kalabilir.
- Tekerlekli çalışma sandalyeleri ile adaptör kablolarının üzerinden geçmemeye özen göstermeniz gerekir.
Bataryanız tam olarak yani %100 dolduğunda adaptörü çıkarınız ve batarya ile kullanıma özen gösteriniz. Bataryayı çıkararak yalnızca adaptöre bağlı kullanmanız önerilmez. Elektrik kesintisi durumunda cihazınız geri dönülmez zararlara uğrayabilir.
Bu kurallar yalnızca laptop değil tüm elektronik cihazlarınızı şarj ederken uyulması gereken temel maddelerdir.
Uygun Sıcaklıkta Pili Saklamak ve Şarj Etmek
Laptop pilleri 10C ila 30C derece arasında ve kuru bir ortamda muhafaza edilmelidir. Çalışan bir laptop bilgisayarın içi dışından daha yüksek sıcaklığa sahiptir. Belirtilen sıcaklıkların altında ve üstündeki tüm dereceler performansını etkiler Ayrıca normal kullanım koşulları altında 300 ila 500 döngü arasında hizmet süresi bulunan bilgisayarı uygunsuz sıcaklıklarda çalıştırmak pilin toplam döngü sayısını azaltır. Çok yüksek sıcaklıkta kullanılan pil patlama riskine girer. Cihazınızı bu sebepten dolayı ısı kaynağı olan radyatör, soba, şömine gibi yerlerin yakınına bırakmamanız önerilir.
Uygun Adaptörle Şarj Etme
Bataryanızın ömrünün uzunluğu için laptop kutusundan çıkan orijinal adaptörü kullanmanız tavsiye edilir. Farklı adaptörler sadece pilinize değil cihazınıza da zarar verebilir. Farklı markaların benzer adaptörleri olsa dahi konnektörlerin farklı boyutlarda olması laptopunuza zarar verebilir. Adaptörün giriş ucu aynı olsa dahi farklı volt ve amper büyüklükleri cihazınızı olabilir.
Uzun Süre Şarj Edilmeyen Laptopların Şarj Edilmesi
Farklı sebeplerden dolayı laptop kullanımına ara verilmesi gerekebilir bu gibi durumlarda laptopu olduğu gibi bırakmanız doğru değildir. Kullanmayacağız zaman aşağıdaki adımları yerine getirmeniz önerilir.
Uzun süre saklanmış pili kullanmadan önce en az 2 saat şarj etmeniz önerilir.
İki haftadan uzun süre kullanılmayacak cihazların pilini çıkarmanız ve adaptörü takılı bırakmamanız önerilir.
Pilinizi uzun süre kullanmadığınız durumlarda tamamen boşaltmayın ve şarj etmeyin. Kullanmasanız dahi her 2 ayda bir en az %60 kapasite ile şarj olmasını sağlayın ve pilinizi o şekilde saklayın.
Kullanmadığınız zaman zarfında bile pilinizin ömrünü uzatmak için hemde performansınız korumak için bu şartlar yerine getirmeniz pilin sağlığını korumasını sağlayacaktır.
Laptop Şarj Etme Esnasından Pillerin Sökülmesi Takılması
Şarj esnasında pillerin sökülüp takılması kesinlikle önerilmez. Laptop çalışır durumdayken hiç bir şekilde pilleri sökmeye ve takmaya çalışmayınız. Yalnızca sıvı dökülmesi durumunda derhal laptopu güç kaynağından ayırıp kapalı konumdayken pili çıkarmalısınız.