Panik atak nedir? Belirtileri nelerdir? Sorusunun yanıtı; görünürde belli bir neden veya herhangi bir tehlike olmamasına rağmen kişinin şiddetli korku ataklarına kapılması olarak açıklanabilir. Panik ataklar oldukça korkunç olabilir; panik atak geçiren kişi, panik atak esnasında öleceğine veya kalp krizi geçireceğine kanaat getirebilir.
Neredeyse bütün insanlar hayatları boyunca bir veya iki kere panik atak geçirir. Ancak panik atak tek başına bir hastalık değildir. Panik ataklar sürekli tekrarlanıyorsa panik bozukluktan söz edilebilir. Bu durumda tıbbi yardım alınması gereklidir.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk, panik atakların süreğen hale gelmesi durumuna verilen isimdir. Yalnızca bir defa gerçekleşen panik ataklar depresyonun bir parçası olabileceği gibi aynı zamanda kişinin korktuğu bir durumla karşılaşması durumunda da gerçekleşebilir. Tanınmış bir psikolojik hastalık olan panik bozukluk ise kişinin stressiz olduğu durumlarda dahi görülen ve tekrarlanan panik ataklar olarak tanımlanabilir.
Ayrıca kişinin sürekli panik atak geçireceğini düşünmesi veya riski sürekli zihninde taşıması gibi nedenlerle yaşam koşullarının kısıtlanmasında bu durum daha ileriye de gidebilmektedir. Örneğin; bazı hastalar ilk atak geçirdikleri yerlere (vapur, araba, asansör) giremez. Kısacası herhangi bir sıkıntı olmamasına rağmen gerçekleşen ve giderek sıklaşan panik ataklar, panik bozukluğa dönüşür.
Panik Atak Belirtileri
Panik ataklar herhangi bir anda başlayabilir ve 10 dakika içerisinde en yüksek şiddetine çıkar. Genellikle 20-30 dakika içerisinde sonlanır. Panik ataklar uyku esnasında dahi gerçekleşebilmektedir. Panik atağın en çok görülen belirtileri şunlardır;
- Çarpıntı
- Titreme
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Göğüste baskı hissi
- Terleme
- Sersemlik
- Etrafı farklı bir şekilde algılamak
- Çıldıracak gibi hissetmek
- Uyuşma
- Üşüme
- Bir anda yükselen ateş
Panik atağın başlıca belirtileri bunlardır. Panik atak geçiren kişilerde ilk önce bu belirtiler görülür. Daha sonrasında kişi çevresini algılayamaz, gerçeklikten kopuyormuş, bayılıyormuş gibi hisseder. Bu ataklar genellikle 30 dakika sürer.
Hangi Bireyler Panik Atak Hastalığına Yatkındır?
Panik atağın, panik bozukluk hastalığına dönüştüğü durumlara yatkın olan kişiler genellikle mükemmeliyetçi kişilerdir. Kuralların dışına çıkmayan, daima dakik, her şeyde dikkatli ve kusursuz davranmaya özen gösteren, günlük yaşamlarında da oldukça çok sorumluluk alan kişiler panik bozukluğa daha yatkındır.
Örneğin; ev kadınlarını ele alacak olursak, sayısız ev işini yapmanın yanı sıra evi çekip çeviren ev kadınları, ev halkında hastalığa yakalanan kişinin bakımını üstleniyor ve sorumluluğunu da alıyor. Bu yük altından kalkılamayacak bir hal alabiliyor ve bunun sonucunda panik atak, panik bozukluk görülebiliyor.
Ne Tür Rahatsızlıklar Panik Atağa Zemin Hazırlar?
Sürekli stresli olan kişilerde panik atak hastalığı daha sık görülür. Başka bir psikolojik hastalık olan depresyon, panik bozukluğa küçümsenemeyecek bir zemin hazırlıyor. Bunlara ek olarak anksiyete bozuklukları, madde veya alkol kullanımı da panik atak hastalığının görülmesinde etkili olabiliyor. Hatta bazı uyarıcı maddelerin kullanımı, tek seferlik dahi olsa panik atağa yol açabiliyor. Ayriyeten sosyal fobi de, uzun vadede kişide panik atak görülmesine neden olabiliyor.
Panik Atak Nasıl Gelişir?
Kişi, panik atak geçirdikten sonra üzerindeki olumsuz etkiyi uzaklaştırmayı başaramaz ve sürekli bir korku halinde olursa panik atak gelişir, panik bozukluğa dönüşür. Bu kişiler daima korku duyar ve panik atağın getireceği fiziksel etkilere karşı beklentileri vardır.
Panik Atağa Ne Neden Olur?
Panik atağa genellikle stres ve günlük hayatın zorluğu neden olsa da belli başlı belirtiler de bulunmaktadır. Bu belirtilerden birkaçı şu şekilde sıralanabilir;
- Genetik; Kişinin panik atağa genetik yatkınlığının olması ve bunun da çevresel faktörlerle birleşmesi durumu
- Karbondioksit ve bazı ilaçların kullanımı
- Sigara, alkol, kafein gibi uyuşturucu maddelerin kullanımı
- Beyinde yer alan serotonin, noradrenalin gibi maddelerdeki dengesizlikler
- Aniden hızlı bir şekilde soluk alıp vermek
- Kişinin, kendini yakın hissettiği bir kişinin hayatını kaybetmesi
- Histerik, çekingen, obsesif kompülsif kişiliğe sahip olmak
- Cinsel saldırı altında kalmak
- Küçük yaşlarda istismara maruz kalmak
Bu gibi durumlar panik atağın görülmesinin başlıca nedenlerindendir. Bu kişiler panik bozukluğa daha yatkın olsa da herhangi bir kesinlik söz konusu değildir.
Panik Atakların Kişinin Yaşamına Etkisi
Panik atak bozukluğu tanısı konan bir kişinin yaşamı büyük ölçüde değişir. Tedavi edilmeyen panik bozukluk hastalığı kişinin hayatını yaşanılmaz kılabilir. Panik bozukluğun bilinen etkilerinden bazıları şunlardır;
- Evden çıkmaktan korkmak
- Sosyal ortamlardan uzak durmak
- Depresyon, anksiyete gibi psikolojik problemler
- Alkol ve madde kullanımı eğilimi
- İş ve okulda problemler
- Finansal problemler
- İntihar etme isteği, intihar düşünceleri
Bu denli tehlikeli etkileri olduğundan dolayı panik bozukluk tanısı konmuş kişilerin kısa süre içerisinde tedavi almaları gereklidir.
Panik Atak Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?
Panik atak birçok hastalığı taklit edebilmektedir. Bu yüzden doğru tanı konduğuna emin olunmalıdır. Panik atak tanısı konulabilmesi için hastaya tiroid testleri, kan sayımı, solunum fonksiyon testi gibi yaklaşımlar gerçekleştirilebilir. Bunun sonucunda panik atak tanısı konan kişilerin tedavi alması gereklidir.
Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
Günümüzde panik atağın tıbbi bir tedavisi bulunuyor. Fakat bazı hastalarda tedavi kesildiğinde hastalık yeniden boy gösterebiliyor. Panik atak tedavisinde ilaç kullanımının yanı sıra gevşeme ve solunum egzersizlerinin faydalı olduğu görülmüştür. Düzenli egzersiz yapan kişilerde panik atak hastalığı daha az görülür; panik atak hastalığına sahip olan kişilerin de egzersiz yapması tavsiye edilir.
Buna ek olarak bazı hastaların hipnoz yöntemiyle de korkularından kurtulduğu görülmüştür. Eğer panik atak hastalığına sahipseniz, düzenli egzersiz yapmak, alkol ve uyuşturucu maddelerden uzak durmak, yeterince uyumak ve tabii ki tedavi planınıza sadık kalmak hastalıktan kurtulmanızı kolaylaştıracaktır.