Tüp bebek tedavisi nedir? Sorusuna verilecek olan ilk yanıt bir yumurtanın sperm aracılığıyla, vücut dışında suni bir şekilde döllenmesi sürecidir. Bu tedavi yöntemi kısırlık tedavisinde ve diğer üreme yöntemlerinden başarısız bir sonuç elde edildiğinde kullanılan bir tedavi yöntemidir. Tüp Bebek tedavisi, bir kadının yumurtlama zamanını izlemek, yumurtayı yumurtalıklardan ayırarak laboratuvar ortamında spermle beraber dölleyerek döllenmiş olan yumurtanın hastanın rahmine gebelik oluşturulması amacıyla yeniden aktarılması şeklinde özetlenebilir.
Tüp Bebek Olası Riskleri
Tüp Bebek tedavi sürecinde oluşabilecek riskler şunlardır:
- Over torsiyonu
- Çoğul gebelik
- Kanama
- Enfeksiyon
- Dış gebelik gibi risklerin oluşması olası bir durumdur.
Tüp Bebek Tedavisinin Uygulanamadığı Durumlar
Tüp Bebek tedavisinin mümkün olmadığı bazı durumlar vardır. Bu durumlar is şunlardır:
- Sperm üretimi olmaması,
- Menopoz,
- Yumurta üretiminin tamamen yitirilmesi,
- Kadın yaşının ilerlemesi,
- Kadınlarda yaşanan hormon bozuklukları,
- Cerrahi operasyonlarda rahmi alınmış olan kadınlar üzerinde tüp bebek tedavisi yapılamaz.
Tüp Bebek Tedavisi Aşamaları
Tüp bebek tedavisinin aşamaları şunlardır:
- Yumurtalıkların uyarılması süreci,
- Yumurtaların olgunlaştırılması süreci,
- Yumurta toplama süreci,
- Fertilizasyon süreci,
- Embriyo transferi süreci,
- Gebelik testi tüp bebek tedavisinde uygulanan aşamalardır.
Yumurtalıkların Uyarılması
Yeni adet zamanının 3. gününde, uygulanacak olan ilk aşama olan yumurtalıkların uyarılması için iğne şeklinde olan hormon içerikli ilaçlara başlanır. İlaçların kullanılmasındaki temel amaç, birden fazla bir şekilde olan yumurta hücresinin gelişmesine katkıda bulunmaktır. Yumurtalıkların uyarılma süreci 12 - 14 gün kadardır ancak bu süreç kişiden kişiye de değişiklik gösterebilir.
Bu süre sırasında 2-3 günde bir de ultrason ile yumurta gelişimi takip edilmektedir. İlacın kullanımının 6. günü içinde foliküllerin erken çatlamasını önlemek amacıyla koruyucu olarak da gonodatropin-releasing antagonisti desteği verilir. Bu ilacın uygulanması ise göbekten yapılmaktadır.
Yumurta Toplanması
Yumurtalar belli boyuta ve olgunluğa ulaştıkları dönem, yumurta hücrelerinin çatlaması için farklı hormonal bir iğne kullanımına başlanır. Bu iğneden yapıldıktan 34-36 saat sonra da yumurta toplama işlemine başlanır. Yapılan bu işlemde iğnenin yapılış zamanı oldukça önemlidir. Yumurta toplanması işlemi ise şu şekilde özetlenebilir:
- Hasta sabah aç bir şekilde kabul edildikten sonra 15-20 dakikalık bir süre içinde uyutularak yumurta toplama işlemi uygulanır. Hastanın uyutulması nedeniyle de yapılan bu işlem ağrısız bir şekilde gerçekleştirilir.
- Yumurtalara vajinal bir yolla ulaşılır. Bu aşama için, yumurtaları dışarı emen, ultrason yardımıyla yönlendirilen iğne kullanılmaktadır.
Hasta başına uygulanan yumurta sayısı 10-12 civarında olsa da yumurta sayısı çok değişkendir. Bu sayı bazen 1 ve 40 arasında da değişim gösterebilir. Nadir de olsa yumurta toplanamadığı durumlar da görülebilir.
Yumurtaların Döllenmesi
Elde edilen yumurta hücreleri, laboratuvar koşulları ve sperm hücre durumuna göre, tüp bebek veya mikroenjeksiyon yöntemi kullanılarak döllenir. Döllenme ile de anne karnında embriyo oluşunu sağlanır. Mikroskop altında uygulanan döllenme, yaklaşık 12 ve 15 saatlik bir süreç içinde oluşur. Daha sonra sonucu da hastaya bildirilerek embriyo transferinin yapılması amacıyla bir gün belirlenir.
Embriyo Transferi
Döllenmiş embriyoların toplanmasından yaklaşık olarak 48-72 ya da 120 saat sonra da transfer yapılır. Transfer yapılma zamanı ise embriyonun kalitesine uygun olarak belirlendiği için süreler farklılık gösterebilir. Embriyolar, ince bir plastik boru şeklindeki kateter aracılığıyla rahim ağzından geçilerek rahim içerisine bırakılır. Transfer edilecek olan embriyoların sayısı ise 35 yaşın altında olan hastalarda yapılan ilk iki tedavi için 1, diğer hastalarda ise en fazla 2’dir.
İşlemin ağrısız ve basit olması nedeniyle de hastanın taburcu işlemi hemen gerçekleştirilebilir. Vajinal yoldan ya da enjeksiyon şeklinde uygulanan hormon, iki hafta gibi bir süre sonrasında yapılacak gebelik testine kadar da hastaya verilir. Bu test sonucu pozitif olan bir hastanın ise gebelik testi tarihinden yaklaşık olarak 10 gün sonra da gebelik kesesini görmek amacıyla ultrason yapılır.
Gebelik Testi
Transfer işleminin uygulanmasından 12 gün sonra da gebelik testi yapılır. Bu test sonucunda gebeliğin oluşup oluşmadığı öğrenilir. Yapılan bu test tokluk ve açlık gerektirmeyen kanda betaHCG adında bir kan testidir. Test sonucunda olumlu bir sonuç elde edildiğinde 10 gün sonrası için de ultrason kontrolü yapılır. Yurt dışı ya da şehir dışında yaşayan hastalar için ise yaşadıkları yerde kontrollerini yaptırıp doktorlara bilgi verirler.
Çiftler Ne Zaman Tüp Bebek Tedavisine Başlamalıdır?
35 yaş altı ve gebe kalmasını engelleyecek herhangi bir hastalığı bulunmayan bir kadın, yaklaşık olarak 1 yıl kadar bir süre içinde düzenli ve korunmasız bir şekilde cinsel ilişkiye girmesine karşın gebe kalamıyorsa kesinlikle inceleme altına alınmalı, gerekli görüldüğü takdirde de tedaviye başvurmalıdır.
Yaşı 35’in üstünde veya daha önce de gebe kalmayı etkileyen bir sorun yaşayan kadınların ise yaklaşık olarak 6 ay gibi bir süre içinde deneme yapmaları yeterlidir. Bu süreçte de gebelik oluşmadıysa yaşın ilerlememesi ve de zaman kaybedilmemesi amacıyla hemen gerekli olan tedavi prosedürüne başlanmalıdır.
Tüp Bebek Tedavisi Hangi Yaşa Kadar Uygulanabilir?
45 yaşına kadar kadınlarda tüp bebek tedavisi yapılabilir. Fakat 40 yaş üstünde olan kadınlarda hamile kalma imkânı önemli ölçüde azaldığı da dikkate alınmalıdır. Bu sebeple de ileri yaşta olan kadınlarda tüp bebek başarı oranı genç yaşlarda olan kadınlara göre oldukça düşüktür ve yapılan deneme sayısının da artırılması gerekebilir.
Tüp Bebek Tedavisinde Başarılı Olma Durumu Nedir?
Tüp bebek başarısında ilk olarak kadının yaşı ve embriyo durumu gibi etkenler bu süre içinde oldukça önemlidir. Bu sebeple başarı oranı da bu etkenlere göre değişiklik gösterir. 30 yaş altında olan kadınlarda başarı oranı %55-60’larda olurken 40 yaş üstü olan kadınlarda ise başarı oranı %15-20’lere düşer.